Bug là gì, có ăn được không?

Trong quá trình lập trình, việc gặp lỗi (ăn bug) là chuyện “cơm bữa”. Có những lỗi đơn giản chỉ vài phút là xử lý xong, nhưng cũng có những lỗi khiến bạn loay hoay hàng giờ, hàng mấy ngày thậm chí cả tuần mà vẫn chưa tìm ra nguyên nhân.

Vậy bug là gì?🐞

Bug là lỗi hoặc sự cố trong phần mềm, khiến chương trình hoạt động không đúng như mong đợi (sai chức năng, sai kết quả, gây crash, hoặc trải nghiệm kém…).

Từ “bug” nổi tiếng từ câu chuyện năm 1947: một con bọ thật (moth) mắc trong máy tính Mark II ở Harvard, gây ra lỗi. Từ đó, lập trình viên gọi lỗi phần mềm là bug.

Phân loại bug

Có nhiều cách phân loại bug (theo lĩnh vực, mức độ nghiêm trọng, gia đoạn phát triển…). Nhưng mình chỉ xin chia sẻ cách phân loại bug theo nguyên nhân (vì theo mình, đây là cách nhanh nhất để chúng ta có thể tìm được ra cách ‘kết liễu’ nó).

Dựa theo nguyên nhân, bug được phân loại thành:

• Syntax bug: sai cú pháp (thiếu dấu ;, đóng ngoặc sai…).
• Logic bug: thuật toán sai, điều kiện sai, vòng lặp vô hạn…
• Runtime bug: chỉ xuất hiện khi chạy chương trình (chia cho 0, tràn bộ nhớ, null pointer…).
• Semantic bug: code chạy được nhưng ra kết quả sai do hiểu sai yêu cầu.

Bạn nên làm gì với Bug?

1. Bình tĩnh và phân tích lại
   Thay vì nóng vội, hãy dừng lại một chút. Đọc kỹ thông báo lỗi, xem lại logic của đoạn code. Đôi khi chỉ một dấu chấm phẩy, một biến chưa khai báo, hay một dòng code viết nhầm đã khiến chương trình “sập”.
2. Chia nhỏ vấn đề
   Hãy thử cô lập đoạn code gây lỗi và chạy thử từng phần nhỏ. Cách này giúp bạn xác định được chính xác chỗ “sai”.
3. Tìm kiếm tài liệu
   Google, StackOverflow, GitHub, hay chính tài liệu chính thức của framework/ngôn ngữ bạn dùng là nguồn tham khảo vô cùng quý giá. Hầu như lỗi bạn gặp đã có người từng trải qua.
4. Nghỉ ngơi và quay lại sau
   Nếu đã quá mệt, hãy đi dạo, uống nước, hoặc ngủ một giấc. Rất nhiều lập trình viên đã tìm ra giải pháp sau khi “ngắt kết nối” một thời gian.
5. Hỏi đồng đội hoặc cộng đồng
   Đừng ngại chia sẻ vấn đề của mình. Đôi khi một góc nhìn mới từ đồng nghiệp hoặc cộng đồng lập trình sẽ giúp bạn thấy được điều mình đã bỏ sót.

👉 Kết luận: Gặp lỗi khi lập trình không phải là thất bại, mà chính là cơ hội để rèn luyện tư duy, học hỏi thêm kiến thức và kỹ năng giải quyết vấn đề. Quan trọng nhất là kiên nhẫn và giữ cho đầu óc tỉnh táo.

Còn tôi sẽ ‘ăn’ nó như thế này

• Bước 1: Nhìn màn hình 5 phút không chớp mắt.
• Bước 2: Gõ lại y chang code cũ với hy vọng… nó tự hết lỗi.
• Bước 3: Google câu hỏi “tại sao code tôi không chạy” và nhận về 1 triệu kết quả.
• Bước 4: Nghỉ ngơi, đi pha cốc cà phê, quay lại… lỗi vẫn ở đó.
• Bước 5: Hỏi đồng đội → 5 phút sau: “Ơ, hóa ra quên dấu ;”. 🤦‍♂️

👉 Kinh nghiệm rút ra: Lỗi là bạn, bug là tri kỷ. Càng nhiều bug thì càng nhiều kỹ năng. Đừng hoảng, cứ bình tĩnh, Google trước – hỏi bạn sau – còn không thì ngủ một giấc, mai lại chiến tiếp 😎.